Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Goźlicach

Dzieje goźlickiej świątyni parafialnej sięgają pierwszej połowy XII wieku. Najprawdopodobniej jej fundatorem był Piotr Dunin, syn Własta (lub Włosta). Duninowie byli potężnym rodem magnackim, wywodzącym się ze Śląska. Do wielkiego znaczenia doszli za czasów panowania Bolesława Krzywoustego. W tym okresie ich rodzinne dobra znajdowały się m.in. na Sandomierszczyźnie.

Ksiądz Jan Wiśniewski sugeruje, że fundatorem kościoła był raczej któryś z przedstawicieli rodu Toporczyków (Ossolińskich). Podobne przypuszczenia znaleźć można w pracy prof. Jerzego Gąssowskiego, który jako przypuszczalną datę budowy świątyni, wymienia I połowę XIII wieku.
Z goźlickiego kościoła pochodzi słynna romańska rzeźba Madonny w Majestacie, znajdująca się obecnie w zbiorach sandomierskiego Muzeum Diecezjalnego. Wyrzeźbiono ją w piaskowcu, źrenice oczu wypełnione zostały ołowiem. Stanowiła ona prawdopodobnie centralne przedstawienie tympanonu, który po bokach wypełniała scena pokłonu monarchów, lub postacie adorujących aniołów.
Najeźdźcy kilkakrotnie niszczyli goźlicką świątynię. Kolejne odbudowy i przebudowy sprawiły, że jej pierwotny styl został w dużym stopniu zatarty. Kościół posiada jedną nawę, we wnętrzu której widoczne są znaczne partie oryginalnego muru romańskiego oraz romańskie okna. Istnieją ślady dawnych schodów, wiodących na basztę, rozebraną w 1610 roku. Według przypuszczeń J. Jamroza, kościół posiadał niegdyś w części przedniej emporę, opartą na jednym slupie i sklepioną w przyziemiu, której wysokość wynosiła 5 metrów ponad poziom posadzki. Wspomniane schody prowadziły zapewne jednocześnie do baszty i na emporę.
W 1559 roku Hieronim Ossoliński zamienił kościół goźlicki na zbór kalwiński. Protestantów usunął dopiero w 1620 roku Zbigniew Ossoliński, syn Hieronima, gorliwy katolik, który ufundował m.in. klasztor dominikański w Klimontowie. W latach 1620-1636 świątynia została rozbudowana i wzbogacona o nowe wyposażenie.
W kaplicy północnej znajduje się pochodzący z 1671 roku późnorenesansowy obraz z bogatą dekoracją a także barokowy krucyfiks. Ołtarz w tej kaplicy pochodzi z roku 1632. Po obu jego stronach stoją rzeźby: Św. Wojciecha i św. Stanisława.
W kaplicy południowej warto zwrócić uwagę na marmurową chrzcielnicę z XVII wieku i o kilkadziesiąt lat młodszą kropielnicę, również wykonaną z marmuru. Tu znajduje się także nagrobek Hieronima Ossolińskiego, który pierwotnie umiejscowiony był po przeciwległej stronie kościoła. Jego wykonanie przypisywane jest Santi Gucciemu, jednemu z najwybitniejszych włoskich artystów, działających wówczas w Polsce.
Ołtarz główny przed rokiem 1871 był podobny do ołtarza wielkiego w sandomierskim kościele św. Ducha. W jego wnęce znajdował się wizerunek Pana Jezusa rozpiętego na krzyżu. Obok na murze widniały olejno odmalowane postacie Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. W miejsce tego ołtarza w 1871 roku z zebranych od parafian składek, wzniesiony został z kamienia nowy ołtarz wielki, ozdobiony czterema kolumnami, mieszczący w sobie oprawione w złocone ramy płótno pędzla Wojciecha Gersona, które przedstawia Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. Sam ołtarz wykonał rzeźbiarz Aleksander Kunowski.
Podczas I wojny światowej, w 1915 roku kościół spłonął. Kolejny pożar strawił go w 1945 roku. Odbudowa świątyni prowadzona była w latach 1946-48. W jej trakcie odsłonięto kolejne fragmenty romańskiego muru. W latach 1991-92, staraniem księdza proboszcza Mieczysława Surusa, wzniesiono obok kościoła murowaną dzwonnicę.