Wakacje z Historią na zamku w Ossolinie
Dobiegła końca VIII edycja Wakacji z Historią – ogólnopolskiej akcji, która w tym roku odbywała się w Ossolinie. Jej rezultaty są imponujące. Dzięki wysiłkowi kilkudziesięciu wolontariuszy z całego kraju udało się odsłonić i częściowo przebadać wszystkie zachowane fragmenty zamku Jerzego Ossolińskiego.
W 2017 i 2018 roku na terenie ruin zamku w Ossolinie kręcony był jeden z odcinków serialu „Misja skarb”, emitowanego na antenie Fokus TV. Niejako pokłosiem „Misji skarb” stała się tegoroczna akcja „Wakacje z historią”. W sierpniu do Ossolina zjechali pasjonaci historii z całego kraju. Przez kilka dni porządkowali, oczyszczali i badali zamkowe ruiny. W efekcie tych działań, którym patronowali marszałek województwa świętokrzyskiego, starosta sandomierski i wójt gminy Klimontów, wzgórze zamkowe zostało niemal w stu procentach odsłonięte, dzięki czemu widać praktycznie wszystko, co pozostało jeszcze z dawnej rezydencji kanclerza Ossolińskiego.
– Nie spodziewałem się, że damy radę w tak krótkim czasie oczyścić całe plateau. Było tu naprawdę dużo dziko rosnącej roślinności. Sukcesem całej akcji jest silny, mam nadzieję sygnał, jaki wysłaliśmy do społeczności lokalnej i samorządu, że Ossolin posiada walory bycia sporej rangi atrakcją turystyczną, i że działania na rzecz zabytków oraz promocji nie muszą kosztować kroci. Zrobiliśmy pierwszy krok na drodze do zagospodarowania zamku jako pamiątki historycznej. Możemy teraz kontynuować prace. Po odsłonięciu powierzchni wzgórza zamkowego ukazały się niewidoczne dotąd relikty budowli. Dzięki temu istnieje możliwość rozpoczęcia zabiegów dokumentacyjnych. Jest to bardzo ważne, bo zamek nie posiada do tej pory wystarczającej dokumentacji konserwatorskiej, która jest niezbędna np. w celu zaprojektowania zabezpieczenia i adaptacji ruin. Dziś wiemy już, że wbrew powszechnej opinii, na zamku zachowały się znaczne fragment ścian, a niewykluczone, że częściowo także podziemia. Niespodzianką było odkrycie dobrze zachowanych murów północnej, najbardziej zniszczonej części obiektu – mówi Radosław Herman, archeolog ze Stowarzyszenia „Alchemia Czasu”, które było jednym z organizatorów akcji.
Wiktor Stusio, pomysłodawca „Wakacji z historią” dodaje, że podczas prac na zamku udało się znaleźć wiele interesujących artefaktów.
– To m.in. denary jagiellońskie, ciekawy sygnet z monogramem, a także zapięcie księgi, która jak można domniemywać, była kiedyś częścią zamkowej biblioteki – zaznacza.
Przeprowadzone prace pozwoliły stwierdzić, że nieustannie postępuje proces niszczenia pozostałości renesansowego obiektu. – Porównanie tego co widać obecnie ze zdjęciami archiwalnymi pokazuje, że mury, szczególnie te opasujące zamek, uległy znacznej destrukcji. To bardzo ważna informacja. Wskazuje na pilną konieczność zabezpieczenia wzgórza zamkowego i istniejących reliktów. W pierwszej kolejności należałoby przystąpić do pełnej inwentaryzacji zamku poprzez jego zeskanowanie. Trzeba to zrobić bezzwłocznie, zanim wzgórze porośnie nowa roślinność. Dokumentacja taka, jak już wspomniałem, jest niezbędna do dalszych działań, obojętnie czy miałyby to być badania archeologiczne czy prace zabezpieczające – dodaje Radosław Herman.
„Wakacje z Historią” w Ossolinie rozpoczęliśmy wspólnym, integracyjnym ogniskiem. Jego organizacja była możliwa dzięki wsparciu sponsorów – Ani i Jarka Sobolewskich, Marka Bargla i Moniki Cichoń. Obecnością zaszczycili nas m.in. wójt gminy Klimontów Marek Goździewski, proboszcz parafii w Goźlicach, a także radni, członkowie zarządu Stowarzyszenia „Nasze dziedzictwo Ossolin” oraz mieszkańcy okolicznych miejscowości.
Baza akcji znajdowała się na placu przy Szkole Podstawowej w Ossolinie. Wolontariusze poza pracami na zamku, organizowali także zabawy, quizy i konkursy dla najmłodszych, którzy mogli m.in. sami sprawdzić jak wygląda poszukiwanie skarbów.
Na zakończenie akcji zorganizowana została konferencja podsumowująca dokonania jej uczestników. Zaprezentowany został również film prezentujący efekty przeprowadzonych prac. Inicjatorzy „Wakacji z Historią”, wspólnie z dyrektor Szkoły Podstawowej w Ossolinie Iwoną Staszewską, sołtysem miejscowości Leszkiem Zającem i przedstawicielami zarządu Stowarzyszenia „Nasze dziedzictwo Ossolin”, posadzili drzewko upamiętniające to wydarzenie.
Akcja „Wakacje z historią” była przedsięwzięciem wolontariackim. Mogła się odbyć dzięki wsparciu firm: Transfer Multisort Elektronik, Efekt – Sklep Poszukiwacz, CK-Czarny, Quest Metal Detectors, Talcomp Vintage, Sito, Rutus, Restyling oraz Archtech.
W imieniu Stowarzyszenia „Nasze dziedzictwo Ossolin” bardzo dziękuję władzom samorządowym gminy za pomoc w organizacji wydarzenia. Dziękuję strażakom, a także naszym przyjaciołom, dzięki którym mogliśmy pokazać uczestnikom akcji to, co najciekawsze w okolicy: Zbyszkowi Zybale – prezesowi Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Opatowskiej, wójtowi Iwanisk Markowi Stańkowi, księdzu dyrektorowi Andrzejowi Rusakowi, księdzu proboszczowi Henrykowi Hendzlowi, księdzu proboszczowi Ryszardowi Sałkowi, księdzu Jerzemu Burkowi z Koprzywnicy, księdzu Arturowi Traczewskiemu z Sulisławic, Michałowi i Andrzejowi Popielom z Kurowzęk oraz Tomaszowi Olszackiemu i Piotrowi Walczakowi z Szydłowa.
Rafał Staszewski
Fot. arch. akcji
